بیم (BIM) چیست؟

بیم(BIM) یعنی چه؟ مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) پایه و اساس تحول دیجیتال در صنعت معماری، مهندسی و ساخت و ساز (AEC) است. بیم (BIM) امکان جمع آوری مهارتها و مشاغل متنوع را در یک سیستم یکپارچه فراهم می کند.

بیم چیست؟

BIM فرایندی است که توسط ابزارها، فن آوری ها و قراردادهای مختلف شامل تولید، مدیریت و نمایش دیجیتالی مشخصات فیزیکی و عملکردی ساختمان ها پشتیبانی می شود.

مدل های اطلاعات ساختمانی (BIM) فایل های رایانه ای هستند (اغلب اما نه همیشه در تمپلیت اختصاصی و حاوی اطلاعات اختصاصی) که می توانند برای پشتیبانی از تصمیم گیری در مورد دارایی ساخته شده استخراج ، مبادله یا شبکه شوند.

نرم افزارهای BIM توسط افراد ، مشاغل و ارگانهای دولتی برای برنامه ریزی، طراحی، ساخت، بهره برداری و نگهداری ساختمانها و زیرساختهای مختلف فیزیکی مانند آب، پسماندها، برق، گاز، تاسیسات ارتباطی، جاده ها، راه آهن، پل ها، بندرها و تونل ها را مورد استفاده قرار می دهند. یکی از اصلی ترین نرم افزارهای BIM، نرم افزار رویت (Revit) می باشد که توسط شرکت انودسک توسعه داده شده است.

مفهوم BIM از دهه ۱۹۷۰ در حال توسعه است، اما فقط در اوایل دهه ۲۰۰۰ به اصطلاح مورد توافق تبدیل شد. تدوین استانداردها و تصویب BIM در کشورهای مختلف با سرعت های مختلف پیشرفت کرده است. استانداردهای تدوین شده در انگلستان از سال ۲۰۰۷ به بعد اساس استاندارد بین المللی ISO 19650 را تشکیل داده اند که در ژانویه ۲۰۱۹ راه اندازی شد.

تاریخچه بیم (BIM)

مفهوم BIM از دهه ۱۹۷۰ وجود داشته است. اولین ابزارهای نرم افزاری تولید شده برای مدلسازی ساختمان ها در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ ظهور کرد و شامل محصولات WorkStation مانند سیستم توصیف ساختمان چاک ایستمن و GLIDE ، RUCAPS ، Sonata ، Reflex و Gable سری ۴D بود.

برنامه های اولیه و سخت افزار مورد نیاز برای اجرای آنها بسیار گران بود که محدودیت در استفاده گسترده را به همراه داشت.

مدلسازی اطلاعات ساخت

اصطلاح “مدل ساختمانی” (به معنای BIM که امروزه استفاده می شود) اولین بار در مقاله ها در اواسط دهه ۱۹۸۰ استفاده شد: در مقاله ۱۹۸۵ توسط Simon Ruffle که در نهایت در سال ۱۹۸۶ منتشر شد،  و بعداً در مقاله ۱۹۸۶ توسط Robert Aish، سپس در GMW Computers Ltd، توسعه دهنده نرم افزار RUCAPS، با اشاره به استفاده از این نرم افزار در فرودگاه هیترو لندن. اصطلاح “مدل اطلاعات ساختمان” اولین بار در مقاله ای در سال ۱۹۹۲ توسط G.A. van Nederveen و F. P. Tolman مطرح شد.

با این حال ، اصطلاحات “مدل اطلاعات ساختمان” و “مدلسازی اطلاعات ساختمان” (از جمله مخفف “BIM”) تا حدود ۱۰ سال بعد در بین مردم مورد استفاده قرار نگرفت. در سال ۲۰۰۲ ، Autodesk مقاله سفید با عنوان “مدلسازی اطلاعات ساختمان” را منتشر کرد و سایر فروشندگان نرم افزار نیز شروع به ادعای مشارکت خود در این زمینه کردند.

با میزبانی مشارکتهای Autodesk ، Bentley Systems و Graphisoft، بعلاوه سایر ناظران صنعت ، در سال ۲۰۰۳، Jerry Laiserin به محبوبیت و استانداردسازی این اصطلاح به عنوان نام مشترک برای “نمایش دیجیتال روند ساخت و ساز” کمک کرد. تسهیل تبادل و قابلیت همکاری اطلاعات در قالب دیجیتال قبلاً تحت اصطلاحات مختلف توسط Graphisoft به عنوان “ساختمان مجازی”، توسط Bentley Systems به عنوان “یکی کردن مدل های پروژه” و توسط Autodesk یا Vectorworks به عنوان “مدلسازی اطلاعات ساختمان” ارائه شده بود.

نرم افزارهای بیم

نقش پیشگام برنامه هایی مانند RUCAPS ، Sonata و Reflex توسط Laiserin و همچنین آکادمی مهندسی سلطنتی انگلستان شناخته شده است. به دلیل پیچیدگی جمع آوری تمام اطلاعات مربوطه هنگام کار با BIM، برخی از شرکت ها نرم افزاری را ارائه کرده اند که مخصوص کار در چارچوب BIM طراحی شده است. این نرم افزارها با اجازه افزودن اطلاعات بیشتر (زمان ، هزینه ، جزئیات تولیدکنندگان ، پایداری و اطلاعات نگهداری و غیره) به مدل، با ابزارهای نقشه کشی معماری مانند اتوکد متفاوت هستند.

از آنجایی که Graphisoft مدت طولانی تری نسبت به رقبای خود در حال توسعه چنین نرم افزارهایی بود، Laiserin برنامه ArchiCAD خود را “بعنوان یکی از بالغ ترین نرم افزارهای BIM در بازار” قلمداد کرد. پس از راه اندازی آن در ۱۹۸۷، ArchiCAD بعنوان اولین اجرای BIM مورد توجه قرار گرفت زیرا این اولین محصول CAD در رایانه شخصی بود که قادر به ایجاد هندسه ۲D و ۳D و همچنین اولین محصول تجاری BIM برای رایانه های شخصی بود. با این حال، Gábor Bojár، بنیانگذار ArchiCAD در نامه ای سرگشاده به Jonathan Ingram اذعان داشته است که :

“Sonata از ArchiCAD در آن زمان (۱۹۸۶) پیشرفته تر بوده است”

قابلیت همکاری و استاندارد های بیم (BIM)

از آنجا که برخی از توسعه دهندگان نرم افزارهای BIM ساختارهای اطلاعاتی اختصاصی در نرم افزار خود ایجاد کرده اند، ممکن است داده ها و فایل های ایجاد شده توسط برنامه های یک توسعه دهنده در سایر نرم افزارهای توسعه دهنده کار نکنند. برای دستیابی به قابلیت همکاری بین نرم افزارها، استانداردهای خنثی، غیر اختصاصی یا باز برای به اشتراک گذاری اطلاعات BIM در میان نرم افزارهای مختلف ایجاد شده است.

قابلیت همکاری ضعیف نرم افزار مدتهاست که به عنوان مانعی برای بهره وری صنعت به طور کلی و برای تصویب BIM به طور خاص در نظر گرفته می شود. در آگوست ۲۰۰۴ ، یک گزارش موسسه استاندارد و فناوری ملی ایالات متحده (NIST=National Institute of Standards and Technology) به طور محافظه کارانه تخمین زد که سالانه ۱۵.۸ میلیارد دلار توسط صنعت تسهیلات سرمایه ای ایالات متحده به دلیل عدم همکاری کافی ناشی از :

• ماهیت بسیار پراکنده صنعت
• ادامه فعالیتهای صنعت مبتنی بر کاغذ
• عدم استانداردسازی و تصویب متناقض فناوری در میان ذینفعان

از دست می رود .

CIS

استاندارد اولیه BIM استاندارد CIMSteel Integration Standard (CIS/2) ،یک فرمت فایل برای تبادل اطلاعات پروژه اسکلت فلزی بود (CIMsteel: Computer Integrated Manufacturing of Constructional Steelwork). CIS/2 امکان تبادل اطلاعات یکپارچه را در حین طراحی و ساخت سازه های قاب دار فولادی فراهم می کند. در اواخر دهه ۱۹۹۰ توسط دانشگاه Leeds و مؤسسه ساخت فولاد انگلیس با ورودی از Georgia Tech ساخته شد و توسط موسسه ساخت و ساز فولاد آمریکا به عنوان قالب تبادل اطلاعات برای سازه های فولادی در سال ۲۰۰۰ تأیید شد.

IFC

BIM اغلب با Industry Foundation Classes) IFC) و aecXML – ساختارهای داده برای نمایش اطلاعات – که توسط buildingSMART ساخته شده مرتبط است. IFC توسط ISO شناخته شده است و از سال ۲۰۱۳ به عنوان استاندارد بین المللی ISO 16739 پذیرفته شده است.

COBie

فرمت (Construction Operations Building information exchange=COBie) نیز با BIM مرتبط است. COBie توسط Bill East از سپاه مهندسین ارتش ایالات متحده در سال ۲۰۰۷ طراحی شده است و به ضبط و ثبت لیست تجهیزات، برگه های داده محصول، ضمانت نامه ها، لیست قطعات یدکی و جدوال تعمیر و نگهداری کمک می کند. این اطلاعات برای پشتیبانی از عملیات، نگهداری و مدیریت دارایی به محض استفاده از دارایی ساخته شده مورد استفاده قرار می گیرد.

در دسامبر ۲۰۱۱، به عنوان بخشی از استاندارد مدل ملی اطلاعات ساختمان (NBIMS-US=National Building Information Model) ، توسط مؤسسه ملی علوم ساخت و ساز مستقر در ایالات متحده تأیید شد. COBie در نرم افزارها گنجانده شده است و ممکن است اشکال مختلفی از جمله spreadsheet ، IFC و ifcXML داشته باشد. در اوایل سال ۲۰۱۳، BuildingSMART در حال کار بر روی قالب سبک COBieLite) XML) بود که در آوریل ۲۰۱۳ برای بررسی در دسترس قرار گرفت. در سپتامبر ۲۰۱۴ ، یک قانون عملی در مورد COBie به عنوان یک استاندارد بریتانیا صادر شد: BS 1192-4.

ISO

در ژانویه ۲۰۱۹، ISO دو بخش اول ISO 19650 را منتشر کرد که چارچوبی را برای مدلسازی اطلاعات ساختمان، براساس استانداردهای فرایند توسعه یافته در انگلستان فراهم می کند. مشخصات UK BS و PAS 1192 اساس قسمتهای دیگر سری ISO 19650 را تشکیل می دهد، بخشهایی در زمینه مدیریت دارایی (قسمت ۳) و مدیریت امنیت (قسمت ۵) در سال ۲۰۲۰ منتشر شدند.

سری IEC / ISO 81346 برای تعیین مرجع منتشر شدند و همچنین به عنوان RDS-CW (سیستم تعیین مرجع برای کارهای ساختمانی) شناخته شده است. استفاده از RDS-CW چشم انداز ادغام BIM با سیستم های طبقه بندی مبتنی بر استانداردهای بین المللی مکمل را برای بخش نیروگاه تولید می کند.

تعریف بیم(BIM)

بیم چیست؟

این سوالیست که برای بسیاری از افراد پیش می آید.

BIM ISO 19650: 2019 را چنین تعریف می کند:

استفاده از نمایش دیجیتال مشترک یک دارایی ساخته شده برای تسهیل فرایندهای طراحی، ساخت، بهره برداری و ایجاد مبنایی قابل اعتماد برای تصمیم گیری ها.

کمیته پروژه استاندارد مدل اطلاعات ملی ایالات متحده تعریف زیر را دارد:

مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) نمایشی دیجیتالی از مشخصات فیزیکی و عملکردی یک دارایی است. BIM یک منبع دانش مشترک برای اطلاعات در مورد یک پروژه ساخت وساز است که پایه قابل اتکا برای تصمیم گیری در طول چرخه حیات پروژه است. بیم به عنوان موجودی از ابتدای تصور تا تخریب تعریف شده است.

گستردگی اطلاعات در بیم

طراحی ساختمان سنتی تا حد زیادی به نقشه های فنی دو بعدی (نقشه ها ، ارتفاعات ، مقاطع و غیره) متکی بود. مدل سازی اطلاعات ساختمان سه بعد اصلی فضایی (عرض ، ارتفاع و عمق) را گسترش می دهد و شامل اطلاعات مربوط به زمان (به اصطلاح ۴D BIM)، هزینه (۵D BIM)، مدیریت دارایی، پایداری و … می باشد، بنابراین BIM مواردی فراتر از هندسه را پوشش می دهد.بیم همچنین شامل روابط فضایی، اطلاعات مکانی، مقادیر و خصوصیات اجزای ساختمان (به عنوان مثال جزئیات تولیدکنندگان) است و طیف گسترده ای از فرآیندهای همکاری مربوط به دارایی ساخته شده را از برنامه ریزی اولیه تا ساخت و سپس در طول عمر آن امکان پذیر می کند.

اتصال اطلاعات به عناصر در مدل بیم

ابزارهای توسعه دهنده BIM طرحی را به عنوان ترکیبی از “اشیا” ارائه می دهند – مبهم و تعریف نشده، عمومی یا خاص، اشکال جامد یا فضای خالی (مانند شکل اتاق)- که هندسه، روابط و ویژگی های آنها را در خود دارد. نرم افزارهای BIM امکان استخراج نماهای مختلف از یک مدل ساختمان را برای تولید نقشه های ۲ بعدی و دیگر استفاده ها دارند. این دیدهای های مختلف به طور خودکار همخوانی دارند و براساس یک تعریف واحد از هر نمونه شی (object) ساخته شده اند.

نرم افزارهای BIM اشیا را به صورت پارامتریک تعریف می کنند. یعنی اشیا براساس پارامترها و روابط با اشیا دیگر تعریف می شوند تا در صورت اصلاح اشیا (object) مرتبط، موارد وابسته نیز به طور خودکار تغییر کنند. هر عنصر مدل می تواند ویژگی هایی را برای انتخاب و منظم نمودن آنها به صورت خودکار، ارائه تخمین هزینه و همچنین ردیابی هر عنصر و … به همراه داشته باشد.

همه ی مدل ها و اطلاعات در یک مدل مرکزی (federated model)

برای متخصصان درگیر در یک پروژه، BIM یک مدل اطلاعات مجازی را قادر می سازد تا توسط تیم طراحی (معماران ، معماران منظر ، نقشه برداران ، مهندسان خدمات ساختمانی و ساختمانی و غیره)، پیمانکار اصلی، پیمانکاران فرعی و کارفرما به اشتراک گذاشته شود. مدلساز یا اپراتور هر دیسیپلین اطلاعات خاص رشته خود را به مدل به اشتراک گذاشته شده اضافه می کند; معمولاً یک “federated model” است که چندین مدل مختلف را در یک مدل ترکیب می کند. ترکیب مدل ها امکان تجسم همه مدل ها در یک محیط واحد، هماهنگی و توسعه بهتر طرح ها، جلوگیری از تداخل ها، تشخیص مشکلات احتمالی، تصمیم گیری بهتر و در نتیجه صرفه جویی در زمان و هزینه را فراهم می کند.

استفاده بیم (BIM) در طول چرخه حیات پروژه

استفاده از BIM فراتر از مرحله برنامه ریزی و طراحی پروژه است و در کل چرخه حیات پروژه گسترش می یابد. فرایندهای پشتیبانی از مدیریت چرخه حیات پروژه شامل مدیریت هزینه، مدیریت ساخت، مدیریت پروژه، بهره برداری از تاسیسات و کاربرد در ساختمان سبز است.

محیط مشترک داده (CDE)

“محیط مشترک داده” (CDE) در ISO 19650 به صورت زیر تعریف شده است:

منبع اطلاعات توافق شده برای هر پروژه یا دارایی، برای جمع آوری، مدیریت و انتشار هر اطلاعات از طریق یک فرایند مدیریت شده.

گردش کار CDE فرآیندهای مورد استفاده را توصیف می کند در حالی که یک CDE می تواند فناوری های اساسی را فراهم کند. از CDE برای به اشتراک گذاشتن داده ها در چرخه حیات پروژه یا دارایی و پشتیبانی از همکاری در کل تیم پروژه استفاده می شود (این معنی با مدیریت محتوای سازمانی (Enterprise Content Management=ECM) همخوانی دارد، اما با تمرکز بیشتر بر روی مسائل BIM).

مدیریت مدل های اطلاعاتی ساختمان

مدلهای اطلاعات ساختمانی کل بازه زمانی از کانسپت تا بهره برداری را در بر می گیرند. برای اطمینان از مدیریت کارآمد فرایندهای اطلاعاتی در تمام این دوره، ممکن است یک مدیر بیم (Bim Manager) منصوب شود.

مدیر بیم (Bim Manager) در کنار تیم طرح و ساخت از طرف مشتری از مرحله قبل از طراحی به بعد حفظ می شود تا BIM را در برابر اهداف عملکردی پیش بینی و اندازه گیری شده ردیابی کند و از مدل های اطلاعاتی مختلف پروژه که تجزیه و تحلیل ها، جداول متره و محاسبات را کنترل می کنند، پشتیبانی کند. همچنین شرکت ها اکنون در حال بررسی BIM ها در سطوح مختلف جزئیات هستند، زیرا بسته به کاربرد BIM، جزئیات کم و بیش مورد نیاز است، و شرکت ها تلاش می کنند با توجه به نیازشان، در سطوح جزییات مختلف پروژه و عناصر را مدلسازی کنند.

BIM در مدیریت ساخت و ساز

افراد درگیر در روند ساخت و ساز به طور مداوم با بودجه، نیروی انسانی،زمان و اطلاعات محدود یا متناقض برای ارائه پروژه های موفق به چالش کشیده می شوند. رشته های اصلی مانند طراحی های معماری، سازه و MEP باید به خوبی هماهنگ باشند، زیرا دو چیز در یک مکان و زمان نمی توانند اتفاق بیفتند. BIM علاوه بر این می تواند در تشخیص تداخلات کمک کرده و محل دقیق این تداخلات را شناسایی کند.

مفهوم BIM ساخت مجازی یک پروژه را قبل از ساخت فیزیکی واقعی آن به منظور کاهش عدم قطعیت، بهبود ایمنی، حل مشکلات و شبیه سازی و تجزیه و تحلیل تأثیرات احتمالی ممکن می سازد. پیمانکاران فرعی می توانند قبل از شروع ساخت، اطلاعات را در مدل وارد کرده و با ایجاد فرصت برای پیش ساخت یا مونتاژ برخی از سیستم ها خارج از سایت، ضایعات در محل پروژه را به حداقل رساند و محصولات را به موقع تحویل داد تا در محل پروژه دپو شده و استفاده شوند.

مقادیر، متره و خصوصیات مشترک مصالح را می توان به راحتی استخراج کرد. دامنه کار هر قرد یا گروه را می توان جدا و تعریف کرد. سیستم ها، مجموعه ها و توالی ها را می توان در کل پروژه نشان داد. BIM همچنین با “تشخیص تداخلات” و ایجاد ارور بصورت بصری برای تیم مدلساز می تواند از خطاها و هزینه های اضافه جلوگیری کند.

BIM در عملکرد تاسیسات

BIM می تواند از طریق انتقال اطلاعات مربوط به مدیریت یک پروژه از تیم طراحی ، تیم ساخت و ساز و کارفرما به تیم تعمیر و نگهداری و با اجازه دادن به آنها برای اضافه کردن اطلاعات و دسترسی به تمام اطلاعاتی که در طول دوره اجرا به مدل BIM افزوده شده به شدت در بخش تعمیر و نگهداری و کیفیت انجام این امر موثر باشد.

به عنوان مثال ، یک مالک ساختمان ممکن است شواهدی از نشت در ساختمان خود پیدا کند. به جای کاوش در ساختمان فیزیکی، او ممکن است به مدل مراجعه کند و ببیند که یک دریچه آب در محل اشتباه واقع شده است. او همچنین می تواند اندازه خاص شیر، سازنده، شماره قطعه و هر اطلاعات دیگری را که در هنگام اجرای پروژه وجود داشته است، در مدل داشته باشد.

اطلاعات پویا در مورد ساختمان، مانند اندازه گیری سنسورها و سیگنال های کنترل شده از سیستم های ساختمان، می توانند در نرم افزارهای BIM برای پشتیبانی از تجزیه و تحلیل عملکرد و تعمبر و نگهداری ساختمان گنجانده شوند.

پیاده سازی بیم برای ساختمان های قدیمی

تلاش هایی برای ایجاد مدل های اطلاعاتی برای پروژه های قدیمی و قبلی وجود داشته است. رویکردها شامل ارجاع به معیارهای کلیدی مانند شاخص شرایط تسهیلات (Facility Condition Index=FCI)، استفاده از لیزری سه بعدی و تکنیک های فتوگرامتری (به طور جداگانه یا ترکیبی) یا دیجیتالی کردن روش های سنتی نقشه برداری ساختمان با استفاده از فناوری موبایل برای گرفتن اندازه گیری دقیق و اطلاعات مربوط به عملکرد پروژه که می تواند به عنوان پایه و اساس یک مدل استفاده شود. تلاش برای مدل سازی ساختمانی که مثلاً در سال ۱۹۲۷ ساخته شده است، نیاز به پیش فرضهای زیادی در مورد استانداردهای طراحی، کد ساختمان، روشهای ساخت، مصالح و غیره دارد و بنابراین پیچیده تر از ساخت مدل در حین طراحی است.

یکی از چالش های مربوط به نگهداری و مدیریت صحیح تأسیسات موجود، درک چگونگی استفاده از BIM برای پشتیبانی و اجرای شیوه های مدیریت ساختمان و اصول “هزینه مالکیت” است که چرخه حیات کامل یک ساختمان را پشتیبانی می کند.

یک استاندارد ملی آمریکایی تحت عنوان APPA 1000 مطرح می کند که کل هزینه مالکیت، برای تأسیسات و مدیریت دارایی، شامل BIM است که در انواع مختلف نیازها و هزینه های مهم در طول چرخه عمر ساختمان از جمله جایگزینی انرژی، آب و برق و سیستم های ایمنی، تعمیر و نگهداری مداوم ساختمان، نقش دارد.

BIM در ساختمان سبز

BIM در ساختمان سبز، یا “Green BIM” ، فرایندی است که می تواند به شرکت های معماری و مهندسی برای بهبود پایداری در پروژه ها کمک کند. بیم می تواند به معماران و مهندسان این امکان را بدهد تا مسائل زیست محیطی را در طراحی خود در طول چرخه عمر دارایی ادغام و تجزیه و تحلیل کنند.

پتانسیل آینده BIM

BIM یک فناوری نسبتاً جدید در صنعتی است که به طور معمول کند تغییر می کند. با این حال بسیاری از پذیرندگان اولیه اطمینان دارند که BIM رشد می کند و حتی نقشی حیاتی تر در مستندسازی بازی می کند.

BIM دارای مزایای زیر است:

• تجسم بهبود یافته از پروژه
• بهره وری بهبود یافته به دلیل بازیابی آسان اطلاعات
• افزایش هماهنگی اسناد ساخت و ساز
• جاسازی و پیوند دادن اطلاعات حیاتی مانند فروشندگان مواد خاص، محل جزئیات و مقادیر لازم برای برآورد و مناقصه
• افزایش سرعت تحویل
• کاهش هزینه ها

BIM همچنین حاوی بیشتر داده های مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل عملکرد ساختمان است. از خصوصیات ساختمان در BIM می توان برای ایجاد خودکار فایل ورودی، برای شبیه سازی عملکرد ساختمان و صرفه جویی در مقدار قابل توجهی از زمان و هزینه استفاده کرد. علاوه بر این، اتوماسیون این فرآیند باعث کاهش خطاها و عدم تطابق، در روند شبیه سازی عملکرد ساختمان می شود.

اهداف یا ابعاد BIM

برخی از اهداف یا استفاده های BIM ممکن است به عنوان “ابعاد” توصیف شود. با این حال، در مورد تعاریف فراتر از ۵D اتفاق نظر کمی وجود دارد. برخی از سازمان ها این اصطلاح را رد می کنند. بعنوان مثال ، مؤسسه مهندسین سازه انگلستان استفاده از اصطلاحات مدل سازی nD فراتر از ۴D را توصیه نمی کند و معتقد است:

افزودن “هزینه (۵D)” واقعاً ” بعد “نیست.

بعد چهارم

۴D BIM ، مخفف اختصاری مدل سازی اطلاعات ۴ بعدی ساختمان، به پیوست هوشمند تک تک اجزای ۳D یا مجموعه ها با اطلاعات مربوط به زمان و برنامه ریزی می باشد. اصطلاح ۴D به بعد چهارم اشاره دارد: زمان، به عنوان مثال ۳D به علاوه زمان.

مدل سازی ۴D افراد درگیر در پروژه (معماران ، طراحان ، پیمانکاران ، مشتریان) را قادر می سازد تا :

• برنامه ریزی کنند
• فعالیت های فیزیکی را دنبال کنند
• مسیر بحرانی مجموعه ای از رویدادها را ترسیم کنند
• خطرات را کاهش دهند
• پیشرفت فعالیت ها را در طول عمر پروژه گزارش و نظارت کنند.

۴D BIM توالی وقایع را قادر می سازد تا بصورت بصری در یک خط زمانی که توسط یک مدل سه بعدی جمع شده است، به تصویر بکشند و نمودارهای سنتی گانت و برنامه های مسیر بحرانی (CPM) را که اغلب در مدیریت پروژه استفاده می شود، تقویت می کنند. توالی های ساخت را می توان با استفاده از ۴D BIM به عنوان یک سری مشکلات بررسی کرد و به کاربران امکان جستجوی گزینه ها، مدیریت راه حل ها و بهینه سازی نتایج را داد.

بعد پنجم

۵D BIM، اختصاری برای مدل سازی اطلاعات ۵ بعدی ساختمان و ارتباط هوشمند اجزای سه بعدی یا مجموعه های جداگانه با محدودیت های برنامه زمانبندی (۴D BIM) و سپس با اطلاعات مربوط به هزینه اشاره دارد.

مدل های ۵ بعدی افراد درگیر در پروژه را قادر می سازد تا پیشرفت ساخت و ساز و هزینه های مربوط به آن را در طول زمان شبیه سازی کنند. استفاده از این بخش مدیریت پروژه BIM برای بهبود مدیریت و تحویل پروژه ها با هر اندازه و هر مقدار پیچیدگی امکان پذیر است.

در ژوئن ۲۰۱۶ ، McKinsey & Company فناوری ۵D BIM را به عنوان یکی از پنج ایده بزرگی که برای ایجاد تغییر در ساخت و ساز آماده است، شناسایی کرد. او BIM 5D را به عنوان “نمایش پنج بعدی از ویژگیهای فیزیکی و عملکردی هر پروژه تعریف کرد و برنامه زمانبندی و هزینه پروژه را علاوه بر پارامترهای استاندارد طراحی فضایی در ۳D در نظر می گیرد.”

بعد ششم

۶D BIM ، اختصاری برای مدل سازی اطلاعات ۶ بعدی ساختمان ، گاهی اوقات برای اشاره به پیوند هوشمند اجزای سه بعدی یا مجموعه های مختلف با تمام جنبه های اطلاعات مدیریت چرخه عمر پروژه استفاده می شود. با این حال ، در مورد تعریف ۶D BIM اتفاق نظر کمتری وجود دارد. همچنین گاهی اوقات برای پوشش استفاده از BIM برای اهداف پایداری استفاده می شود.

در زمینه چرخه عمر پروژه ، وقتی پروژه به پایان می رسد ، یک مدل ۶D معمولاً به مالک تحویل داده می شود. مدل BIM “به عنوان As-Built یا ازبیلت” با اطلاعات مربوط به اجزای سازنده ساختمان مانند اطلاعات و جزئیات محصول، کتابچه های راهنمای نگهداری / بهره برداری، مشخصات ورق برش، عکس ها، اطلاعات ضمانت نامه، لینک های وب به منابع آنلاین محصول، اطلاعات تماس تولیدکننده و غیره همراه است. این پایگاه داده از طریق یک محیط وب اختصاصی برای کاربران / مالکان قابل دسترسی است. این امر برای کمک به مدیران تسهیلات در کار و نگهداری تأسیسات در نظر گرفته شده است.

این اصطلاح در انگلیس کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و با اشاره به نیازمندی های اطلاعات دارایی (Asset Information Requirements=AIR) و مدل اطلاعات دارایی (AIM=Asset Information Model) که در BS EN ISO 19650-3: 2020 مشخص شده است ، جایگزین شده است.

پیاده سازی بیم در شرکت ها

قبل از ظهور بیم شرکت ها به سبک سنتی پروژه های خود را طراحی و اجرا می کردند. پس از ظهور و اثبات مزایای آن برای شرکت ها بسیاری از آنها شروع به پیاده سازی بیم در سازمان های خود نمودند.

پیاده سازی بیم در سازمان ها بسیار از نظر مالی و زمانی به صرفه است منتها در صورتی که به شکل درست و اصولی این انتقال از روش سنتی به بیم صورت گیرد. اگر این انتقال درست اجرا نشود نه تنها به نفع سازمان نیست بلکه می تواند به اتلاف مالی و زمانی نیز بیانجامد.در این مقاله می توانید ۸ اشتباه اساسی در پیاده سازی بیم را مطالعه کنید.

تصورات غلط درباره BIM

۱- بیم فقط برای معماری است

این یکی از رایج ترین سوء تفاهم ها در مورد BIM است. همانند CAD، آسان است تصور کنید که BIM فقط برای آسمان خراش هایی که هنگام رانندگی در سطح شهر می بینید استفاده می شود، اما به خوبی می تواند در طراحی و اجرای جاده ای که در آن رانندگی می کنید استفاده شده باشد.

جمله ی “BIM فقط برای معماران است”، ناشی از این واقعیت ساده می باشد که صنایع ساخت و ساز و معماری اولین کسانی بودند که این روند را اتخاذ کردند. البته مهندسین سازه مدتها از آن استفاده می کردند. حتی قبل از اینکه معماران ساختمان های خود را ۳ بعدی کنند، مهندسان سازه برای انجام تجزیه و تحلیل ساختمان های سه بعدی را می ساختند. BIM برای همه است. BIM را می توان تقریباً برای هر چیزی در محیط ساخته شده استفاده کرد ، از جمله:

• معماری و طراحی ساختمان
• مهندسی عمران و سازه
• انرژی و آب و برق
• بزرگراه و مهندسی راه
• چشم انداز و نقشه برداری زمین
• معماری دریایی و دریایی
• مهندسی حمل و نقل ریلی و مترو
• تونل سازی و معماری مترو
• برنامه ریزی جامع شهری و طراحی شهر هوشمند

بنابراین، BIM فقط مختص معماران نیست.

۲-BIM فقط یک ابزار طراحیست.

در حالی که هسته فنی BIM نرم افزارهای سه بعدی سازی و مدیریت اطلاعات آن است، این فقط CAD نیست.

کنکانون معتقد است:

“من فکر می کنم بسیاری از مردم BIM را در ابتدا به عنوان یک روش جدید برای تحویل پروژه در نظر می گرفتند ، بنابراین آنها آن را به عنوان جایگزینی برای محصولات CAD با برخی پیشرفت های اضافی می دیدند.”

همچنین اضافه نمود:

“واقعاً ، این فقط نوک کوه یخ است. وقتی به BIM نگاه می کنید ، باید نه فقط به عنوان نحوه ارائه پروژه ها بلکه به عنوان روش تعامل و همکاری و استفاده از ابزارهای بی شماری که در دسترس است ، نگاه کرد. “

اهمیت اطلاعات در بیم

مهمترین جنبه ی بیم “اطلاعات” آن است. بیم فقط یک مدل سه بعدی بصری و جذاب از ساختمان شما ایجاد نمی کند – بلکه لایه های زیادی از اطلاعات ایجاد کرده و آنها را در یک گردش کار مشترک ارائه می دهد. با کنار گذاشتن اطلاعات و شیوه های همکاری ، ایجاد یک مدل CAD 3D با نرم افزارهای BIM کاملاً امکان پذیر است، اما با نرم افزار ۳D CAD نمی توانید یک مدل BIM مناسب ایجاد کنید.

فرآیند BIM نیاز به استفاده از یک مجموعه منسجم از مدلهای تولید شده توسط رایانه دارد و ساده ترین راه برای انجام این کار استفاده از یک نوع نرم افزار است که همه از آن برای دسترسی به همان پروژه استفاده می کنند. برای ایجاد یک مدل مناسب BIM ، باید بتوانید federate کنید یا تمام این لایه های اطلاعاتی را برای سیستم های مختلف ساختمانی در یک مدل واحد “اصلی” ترکیب کنید. این امر به راحتی و با استانداردسازی نرم افزار مورد استفاده اعضای تیم برای تلفیق کلیه اطلاعات مربوطه ، که یک اصل اصلی BIM است ، حاصل می شود.

۳-بیم همان رویت است.

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند بیم همان رویت است. در صورتی که این تفکر اشتباه است. رویت یکی از نرم افزارهای بیم است نه خود آن. برای اطلاعات بیشتر درباره تفاوت بیم و رویت پیشنهاد می کنیم این مقاله را نیز مطالعه کنید.

در این مقاله سعی شد مبحث بیم (BIM) شرح داده شده و از جوانب مختلف بررسی گردد. بحث بیم بسیار گسترده تر و بزرگتر از مقداریست که در این مقاله مطالعه مطرح شد. در مقالات مختلف جوانب مختلف بیم را به صورت تخصصی بررسی خواهیم نمود.